Jinekolojik Muayene ve Ultrasonografi
Kadın sağlığında ilk basamak, her yıl yapılması gereken ancak hanımların çoğunun çekinip, ihmal ettiği jinekolojik muayenedir. Herhangi bir sıkıntı, problem olmasa dahi yılda bir kez muayene olunmalıdır.
Jinekolojik muayenede cinsel aktif hanımlarda, spekulum ile vajinal muayene yapılır, rahim ağzı gözlemlenir. Rahim ağzı yaraları, vajinal akıntılar, polip veya kitleler bu şekilde görülür ve smear testi yapılarak rahim ağzı hastalıkları veya kanseri taraması yapılır.
Ultrasonografi ise cinsel aktif hanımlarda vajinal yol ile, ilişki yaşamamış hanımlarda karından, abdominal ultrasonografi yolu ile yapılarak, yumurtalık (over) kistleri, myomlar ve / veya birçok problem tespit edilebilir.
Vajinal akıntı problemi olan, genital bölgede şişlik, kitlesi olan, cinsel aktif olmayan hanımlarda da sadece o bölge gözlemlenerek, kızlık zarına zarar gelmeden muayene yapılabilir.
Bartholin kistleri veya abseleri sık görülen vajinal hastalıklar olup, hem cinsel hayatı olan, hem de ilişki yaşamamış hanımlarda görülebilen problemlerdir. Tespit edildiklerinde basit cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilirler.
Hiçbir şikayetiniz olmasa dahi, yılda bir kez muayene olmayı aksatmayınız.
Smear, Serviko-Vajinal Kültür
Smear, rahim ağzından bir fırça yardımı ile alınan hücrelerin değerlendirilmesi ile rahim ağzı hastalıklarının, rahim ağzı kanseri öncüllerinin veya rahim ağzı kanseri tanısının konulmasını sağlayan, jinekolojik muayenenin ayrılmaz bir parçasıdır.
Smear testi (pap smear) ile görünürde bir yara veya kitle olmasa bile birçok patolojik sonuç elde edilebilir. Bu sonuçlar artık çoğunuzun bildiği gibi ASCUS, CİN 1-2-3 , insitu carsinom gibi isimler ile patoloji labratuarları tarafından raporlanır. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları olarak da bize tespit edilen sonuçlara göre ne yapılması gerektiği kalır.
Patolojik bir sonuç elde edildiğinde kolposkopi dediğimi rahim ağzını boyayarak hastalıklı alanın boyanması ve oradan biopsi yaptığımız yöntemi kullanabiliriz.
Hastalık derecesine göre saat kadranı şeklinde rahip ağzı biopsileri, leep veya soğuk konizasyon dediğimiz yöntemler ile daha geniş biopsi ve tedavi yöntemleri uygulayabiliriz.
Vajinal kültürler ise günümüzde yine sık uygulanan, kronik, tedaviye dirençli veya cinsel yolla bulaşan hastalıkların tanısında kullandığımız, enfeksiyonu meydana getiren mikrobun tespit edildiği ve ona uygun kullanacağımız hassas antibiotiklerin kullanımını bize sağlayan labratuar yöntemleridir.
Yılda bir kez smear aldırmak hayat kurtarıcı olabilir. Her yıl jinekolojik muayene olmayı ve smear aldırmayı aksatmamanızı öneririm.
#sağlıkmutluluktur
HPV Tarama ve Tiplemesi
HPV virüsü, human papilloma virüs cinsel yolla bulaşabilen, birçok tipleri olup, vajina,vulva ve rahim ağzında farklı hastalıklara yol açabilen bir virüstür.
En sık bilinen HPV virüs enfeksiyonları, genital bölge siğilleridir. Hem erkeklerde, hem kadınlarda siğiller genital bölgelerde meydana gelebilir. Bilinen en sık siğil (genital condilom) yapan HPV tipleri, Tip 6 ve 11 dir.
Genital siğiller virüs bulaştıktan uzun süre sonra meydana çıkabilirler.Bu yüzden genellikle ne zaman bulaştığı bilinemeyebilir.
Genital siğillerin tedavisi, koterizasyon (yakma), dondurma ve medikal yöntemlerle (kremler, ilaçlar) ile yapılabilir. Nüksü engellemek için de bazı idame tedavileri verilebilir.
HPV enfeksiyonlarından korkulmasının sebebi rahim ağzı kanserine yol açan tiplerinin bulunmasıdır. Bu yüzden her sene şikayeti olmayan hanımların muayene olup, smear aldırmalarını önermekteyim. Çünkü belirti vermeyen ancak rahim ağzına bulaşmış olan HPV virüs enfeksiyonları, smear ile erkenden tespit edilebilirler.
Smear ile hem HPV varlığı, hem de rahim ağzına verdiği hasarın düzeyi tespit edilebilir.
Smear sonucunda ascus, cin 1, cin 2, cin 3 tespit edilen hanımlarda muhakkak HPV izi mevcuttur.
Hpv virüs enfeksiyonu saptanırsa tiplemesi de yapılarak, rahim ağzı kanseri riski değerlendirilebilir.
En sık rahim ağzı kanseri yapan HPV tipleri, tip 16-18 dir.
Bulaşma riski yüksek olan hanımlar, korunması ilişkiye girenler ve multipartner olanlardır. Ortak eşyalardan bulaşma riski çok azdır.
Hpv virüs aşıları, enfeksiyon bulaşmamış hanımlarda yapılmasını önerdiğim koruyucu bir sağlık hizmetidir.
Virüs bulaştıktan sonra, bir hastalığa sebep olduysa, meydana gelen probleme göre tedavi uygulanır.
Rahim ağzı hastalıklarında biopsi, konizasyon, leep işlemleri ile alınan parçalar patolojiye gönderilerek hastalığın boyutu tespit edilir. Cerrahi sınırların temiz olduğu vakalarda smear takipleri yapılır.
İleri yaş ve ciddi hastalıklarda rahimin alınması söz konusu olabilir.
HPV enfeksiyonları genellikle hanımlarda endişe yaratmakla birlikte, sıkı takipler, periodik smear takipleri ile sorunsuz ve hastalıksız bir hayat geçirilecektir.
Leep, Konizasyon, Servikal ve Endometrial Biopsi
Rahim ağzı hastalıkları, jinekologların günlük pratiklerinde sık gördükleri, tanısını koyup tedavisini yaptıkları problemlerdendir.
Rahim ağzı hastalıklarının veya rahim kanserinin erken tanısı smear dediğimiz rahim ağzından sürüntü alınıp, hücrelerin patoloji labratuarlarında incelenmesi ile konur.
Smear bir tarama testidir. Tarama sonucunda problem var ise kesin tanı için biopsi işlemleri yapılır. Rahim ağzı biopsileri farklı yöntemlerle yapılabilir. Punch biopsi, Leep ile biopsi veya konizasyon ile geniş parça alınması şeklinde sayabiliriz.
Alınan parçaların sonucunda cerrahi sınırlar temiz çıkar ise tekrar işlem yapmaya gerek kalmaz, ancak pozitif cerrahi sınır barlığında konizasyon dediğimiz geniş parça alımı ile hem tanı hem tedavi sağlanabilir.
Rahim ağzında şüpheli alanların varlığında kolposkopi denen görüntüleme yöntemi yardımıyla hastalıklı alanlar tespit edilerek direk oralardan biopsi alınabilir.
Düzensiz adet kanamaları, rahim zarında düzensizlik ve kalınlık tespit edildiğinde de rahim içi hastalıkların tanısı için, endometiral biopsi dediğimiz yöntemi kullanmaktayız. Rahim zarının kontrolsüz çoğalmalarını tespit etmek (endometrial hiperplaziler), rahim kanserinin tanısı için rahim içinden endometrial biopsi yapılır. Alınan patoloji sonucuna göre de tedavi planlanır.
Düzensiz vajinal kanamalar hangi yaşta olunursa olunsun muhakkak dikkate alınmalı ve jinekolojik muayene olunmalıdır.
İlişki sonrası kanamalar daha çok rahim ağzını ilgilendiren hastalıklarda, düzensiz adet tarzı kanamalar veya uzamış adet kanamaları ise rahim içini ilgilendiren hastalıklarda başımıza gelmektedir.
Hastalıksız bir yaşam için yılda bir kez smear alınmalı ve bir kez jinekolojik muayene olunarak, ultrasonografi ile bütün jinekolojik organlar kontrol edilmelidir.
Servikal Koterizasyon (Yara Yakma, Yara Dondurma)
Yara yaktırma belki de kadınların hayatlarında en sık yaptırmak zorunda kaldıkları, basit bir jinekolojik müdahaledir.
Rahim ağzı yaraları, smear sonuçları temiz geldiği sürece bizi endişelendirmezler. Yarattıkları problemlerden dolayı müdahale gerektirebilirler.
İlişki sırasında ağrı, kasık ağrısı, vajina içinde ağrı ve yanma hissi, ilişki sonrası kanamalar bizi rahim ağzı yaralarının varlığı konusunda şüphelendirmelidir. Jinekolojik muayenede rahim ağzı gözlenir ve tanısı konur. Smear alınarak hastalık durumun varlığı veya yokluğu tespit edilebilir, kolposkopik gözlem ile yine hastalıklı bir eahim Ğaı alanı var ise tespit edilebilir.
Herhangi bir hastalık sözkonusu değil ise geniş yaralar yakılabilir veya dondurulabilir. Böylece yaraya bağlı şikayetlerden kurtulabiliriz.
Rahim ağzı yaraları tekrarlayabilirler. Bu konuda asıl merak edilen veya topumda yanlış bilinen, rahim ağzı yarasının yakılmasının kısırlığa sebep olacağı veya rahim ağzında darlığa yol açacağı konusundaki bilgilerdir. Yara yakma işlemleri hiçbir suretle bir zarar vermez veya kısırlık sebebi olamaz.
Yılda bir kez smear aldırmayı aksatmadığını sürece, mevcut bir rahim ağzı yarası veya hastalığı atlanmamış, zamanında müdahale edilmiş olur.
Jinekolojik Operasyonlar (Over Kisti, Myomektomi, Histerektomi)
Kadın sağlığı bizim için önemlidir, bu yüzden yılda bir kez, hiçbir şikayetiniz olmasa dahi muayene olmayı ve smear aldırmayı aksatmamanızı öneririm.
Kadın hastalıkları denince akla, yumurtalık kistleri,myomlar ve rahim ameliyatları gelir.
Over kistleri genellikle selim huylu olmakla beraber, bazen de kötü huylu çıkıp geniş cerrahiler gerektirebilirler.
Selim huylu over kistlerinde sadece kist alınıp yumurtalık korunmaktadır. Basit kistler, dermoid kist, çukulata kisti gibi örnekler verebilirim.
Myomlar kadınlarda en çok tespit ettiğimiz selim huylu kitlelerdir. Belli büyüklere ulaştıklarında, düzensiz kanama sebebiyle, tekrarlayan düşük veya tüp bebek başarısızlıklarında yerlerine göre alınmaları gerekebilir. Genç yaş ve küçük myomlarda sadece myomlar alınır (myomektomi), menopoza yakın dönemlerde ise rahim alınarak (histerektomi) tekrar ameliyat olasılığına izin verilmez.
Klinik pratikte over kistlerinin, myomların, rahim hastalıklarının ve özellikle hastalarımızın klinik durumlarına göre bu ameliyatlar açık veya kapalı yöntemlerle tarafımızdan yapılmaktadır.